CONTRA-LIGA

First Vienna FC   >>>

Op een regenachtige zomeravond vergezellen euforische liedjes van de fans een doedelzak. Het voetbalteam, waarvoor ze zingen, is een paar minuten voor het einde van de wedstrijd met 0:5 achter gekomen. De supporters roepen uitzinnig: "Ausgleich, Ausgleich!" Vlak voor het eindsignaal, scanderen ze hun laatste strijdkreet van de avond: "Siamo tutti antifascisti" - "we 're all antifascisten." Spreekkoren die eerder bij een demonstratie zouden klinken als bij een voetbalwedstrijd.

First Vienna FC is de oudste club van Oostenrijk, hoewel er in die jaren, 1894, een hoop gedoe was over welke club nu werkelijk de eerste was. Met zes landstitels en een Mitropa Cup (1931) was de club succesvol in zijn eerste halve eeuw. Tegenwoordig speelt de club , als gevolg van financiële en licentieperikelen, op het vierde niveau. In tegenstelling tot gebruikelijk groeiden juist in de miserabele jaren de fanschare, met name de 'Vienna Wanderers' met hun choreografieën, liederen en fanzine. Opvallend is het aandeel van vrouwelijke Viennafans in dit groeiproces.

Arsenal Kyiv   >>>

Een klassieker: de gehele voetbalwereld in Oost-Europa wordt overspoeld door rechts-extremistische fans. Geheel Oost-Europa? Nee, de Arsenal Kyiv ultra's bieden dapper weerstand tegen de neonazi's op de tribunes.

Arsenal heeft de eerste en tot nu toe enige antifascistische fanclub in onafhankelijk Oekraïne, maar er zijn ook voorbeelden van soortgelijke clubs (zoals Partizan Minsk in Wit-Rusland) in andere landen van de voormalige Sovjet-Unie, waar fans zijn begonnen zich te verzetten.

Kyiv heeft een zeer actieve punkscène. Veel bars, clubs en sociale instellingen worden gerund door socialisten, anarchisten en alternativo's. Een van die centra is de Andreevski Spusk, gevestigd in Podil; een gebied voor veel kunstenaars en linkse activisten. De Groene Partij van Oekraïne heeft hier ook haar hoofdkantoor.

Arsenal is heropgericht in januari 2014; een 'nieuwe' club met een verzonnen geschiedenis en het absorbeerde bijna alle Kyiv-ultrasonen die het niet eens waren met de extreemrechtse tendensen rond het voetbalveld. Zo verzamelde de club een aanzienlijk element van linkse en antifascistische (antifa) radicalen als de kern van hun steun.

Het maakt de reizen van de Arsenal-supporters naar uitwedstrijden tot een ware helletocht. De traditionele erecodes onder Oost-Europese rechts-radicalen - niet alleen in het voetbal -  (bijvoorbeeld geen gebruik van wapens bij gevechten) zijn niet op linkse activisten van toepassing. "Arsenal-fans on the road" zijn vaak opgejaagd wild. Door de omstandigheden schrikken ook Arsenal-fans schrikken niet terug voor geweld. Ook voor rechts-radicalen is het gevaarlijker geworden sinds zij hun organisatie hebben gevestigd. Door hun acties uit te breiden, ondersteunen veel Arsenal-fans antirechtse activiteiten op scholen en universiteiten en zijn ze openlijk actief geworden in het opleiden van mensen in de ware gruwelen en gevaren van nationalisme en fascisme.

Ander probleem is dat de club vanwege haar controversiële achterban geen eigen thuisbasis kan verkrijgen. Het peddelt van het ene, vaak kolossale, stadion naar het andere. Meer dan eens laten de "Mad Rebels", zoals de ultra's zich noemen hun mede-fans per mail of sociale media weten waar de komende thuiswedstrijd wordt afgewerkt.

Bohemians Praha 1905   >>>

Bohemians werd in 1905 opgericht onder de naam AFK Vrsovice. Toen de club werd uitgenodigd voor een Australische trip, bleek de naam voor de gastheren te ingewikkeld. Voor de gelegenheid werd de club omgedoopt tot FC Bohemia, welke naam als Bohemians Praha werd gehandhaafd. Tijdens deze tour kregen de Bohemers twee kangoeroes cadeau, die ze in de dierentuin parkeerden, maar wel hielden als clubsymbool.

Het voetbal is slaapverwekkend, de fans bijzonder. Het stadion is een kleine, vervallen hut die Ďolíček (het kuiltje) wordt genoemd. De hoofdtribune is een constructie die eruitziet alsof hij in elkaar is gezet met folie en plakband. Op de tribune staat echter een vrolijke groep supporters, waarvan de meeste een biertje, een grote vlag of een joint vasthouden.

De fans zijn extreem loyaal. Toen de club rond 2015 praktisch failliet was, hebben de ultra's het stadion gered door uit eigen zak geld in te leggen. Statiegeld werd gevraagd op de plastic bierbekers en een crowdfundingproject gestart voor de aanleg van veldverwarming. Gevolg is dat de supporters nu twintig procent van de club bezitten. Bovendien bekommeren de supporters zich om de sociale inbedding van de club in Vršovice. Zo organiseren zij benefietconcerten ten behoeve van de wijk. Er is ruimte voor creatieve initiatieven, zoals de samenwerking met Europese clubs met dezelfde clubkleuren. Dit leidt ertoe dat Bohemians gratis twee Litouwse internationals te leen krijgt van FK Žalgiris Vilnius, om zo de dreigende degradatie af te wenden. Het is onconventioneel, maar typisch voor Bohemians.

De ultra's zijn, gezien de spandoeken, fanatiek antifascistisch, en menen En dat er geen tolerantie moet zijn voor racisme in de stadions.

Al tijdens de jaren van de Sovjetdictatuur was Bohemians een buitenbeentje. Dukla Praha had de voorkeur van het partijestablishment, maar Bohemians had Antonin Panenka (ja, die!). En nu weer; hij is voorzitter van de club.

NK Zagreb 041   >>>

NK Zagreb is één van de oudste clubs in Kroatië. Sinds de jaren negentig groeide het antifascistische sentiment op de tribunes. De intrede van maffiose bestuurders deed NK Zagreb, na het landskampioenschap in 2002, afglijden naar lagere regionen. De fans, bekend als de "White Angels", hebben dan maar een nieuwe club opgericht: NK Zagreb 041. De nieuwe club is toegewijd aan het bestrijden van racisme, homofobie, fascisme en alle andere vormen van discriminatie.

De club is een oase van tolerantie in het ultranationalistische land, waar Holocaustontkenning, xenofobie en fascistische tendensen bon ton zijn. In de stadions is het regel om oerwoudgeluiden te maken en bananen op het veld te gooien, wanneer een donkere speler binnen de lijnen staat.

Er is in het land dan ook weinig ruimte voor openlijk antifascistische, antiracistische of pro-LGBTQ-standpunten van de "White Angels". Ondanks de vijandige omstandigheden hoopt NK Zagreb 041 antifascistische fans een alternatief te bieden voor het wijdverbreide racisme en extreem-rechtse sentiment in het voetbal. Ironischerwijs worden de "White Angels" door rechtse fangroepen met rust gelaten, omdat de laatsten al hun energie nodig hebben in felle conflicten met de maffiabazen van hun eigen voetbalclubs.

Georganiseerd in een niet-hiërarchische structuur, heeft Zagreb 041 geen president en neemt het beslissingen via een proces van directe democratie. Zo hebben de leden van gestemd over kwesties van t-shirtlogo tot liefdadigheidsevenementen en fondsenwervinglocaties.

Zagreb 041 heeft banden gesloten met lokale vrouwenrechtenorganisaties, vluchtelingensolidariteitsgroepen en antifascistische voetbalclubs in heel Europa, onder meer in Duitsland, Slowakije en de Tsjechische Republiek.  De fans maken ook deel uit van Alerta, een netwerk van antifascistische voetbalfans in Europa.